1- هپاتیت

موضوع : هپاتیت ویروسی بیماری عفونی است.  با علائم گوارشی و کبدی شناخته می شود.

هپاتیت چیست؟ و عامل آن چیست؟ به التهاب و ورم کبد هپاتیت گفته می شود که در میان عموم مردم به یرقان مشهور است اگر بیماری و علائم آن کمتر از 6 ماه طول بکشد هپاتیت حاد و اگر بیشتر باشد هپاتیت مزمن است هپاتیت به دلایل مختلفی ممکن است بروز کند اما از همه بیشتر در اثر عفونتهای ویروسی اتفاق می افتد که ازهمه شایعتر ویروسهای هپاتیت A و B  است. اما ممکن است در اثر ویروسهای هپاتیت C ، D ، E   و یا ویروس ایدز ( AIDS )نیز باشد. ویروس هپاتیت در خون و مدفوع است .تست های کبدی می تواند برای سنجش پیشرفت بیماری به کار رود. اگر خون نمونه برداری شده از فرد+ HBAG  بود نشان دهنده این است که فرد مبتلا به هپاتیت است.

 

« هپاتیت نوع  A  »

 عامل:  HAV

 علائم بیماری :

این بیماری در اکثر موارد بدون علامت بوده و یا بسیار خفیف می باشد. در مواردی که بیماری علامت دار است خود را بصورت ضعف و بیحالی، تب ، تهوع ، استفراغ، اسهال و بی اشتهایی و درد در سر ، دل یا ناحیه راست بالای شکم ، خارش نشان می دهد و سپس ممکن است زردی چشم و پوست ظاهر شود. و ادرار وی تیره و مدفوع کم رنگ می گردد.

راه ابتلا : 

ویروس این بیماری از طریق خوردن آب  و یا غذای آلوده انتقال می یابد در افراد مبتلا ویروس از طریق مدفوع دفع می گردد و در صورت رعایت نکردن بهداشت می تواند باعث الوده کردن موادغذایی و یا وسایل شخصی خود شده و در صورتی که فردی با آن تماس داشته باشد به آن مبتلا می شود به عبارت عملی تر راه ابتلاء به این بیماری دهانی– مدفوعی(ORAL - fecal ) است و از طریق تماس شخص با شخص .

راه پیشگیری :

بطور کلی رعایت مسائل بهداشت فردی و بهداشت عمومی می تواند مانع از ابتلاء افراد به این بیماری شود.

 دوره کمون :

دوره کمون این بیماری بطور متوسط یک ماه است ( از 15 روز تا 2 ماه ) در اواخر این دوره یعنی یک تا دو هفته قبل از بروز علائم بیماری و نیز تا یک هفته پس از آن امکان انتقال و سرایت عفونت وجود دارد.

برای افرادی که با بیمار تماس نزدیک دارند با تجویز پزشک باید به آنها گاماگلوبولین تزریق نمود و حداکثر باید ظرف 2 هفته زده شود.

درمان :

در اکثر موارد نیاز به بستری شدن ندارد و با استراحت و رژیم غذایی مناسب می توان بهبود یافت ولی چند نکته در رابطه با تغذیه بیمار باید رعایت شود:

1- به دلیل تهوع و استفراغ شدید مصرف غذای چرب کاهش یابد.

2- برای جلوگیری از تهوع غذا را کم کم داده و غذایی که باب طبع او باشد.

3- روزانه یک تا دو کمپوت سرد به او داده شود.

4- در صورت وجود استفراغ مایعات داده شود.

5- اگر استفراغ شدید بود با دستور پزشک داروی ضد استفراغ داده شود .

 

مشاغل درگیر :

کارکنان مهد کودک و شیر خوارگاهها – کارگردان شرکت فاضلاب – کارکنان زندانها – کارکنان مراکز بهداشتی – درمانی و توانبخشی معلولین ذهنی –

 

« هپاتیت نوع B   »

مشاغل درگیر:

کارکنان درمانی به ویژه پرستاران – واحدهای انتقال خون – دیالیز – آزمایشگاه تشخیص طبی – جراحان – دندانپزشکان- کارکنان بیمارستانی ..

علائم : 

علائم آن نیز همانند هپاتیت  A است با این تفاوت که ممکن است گرفتاری سایر نقاط بدن نظیر سینه- پهلو – ناراحتی کلیه درد مفاصل و بثورات جلدی بیشتر دیده شود.

راه انتقال : 

راه عمده انتقال آن از خون است که تحت یکی از شرایط زیر است :

1- استفاده از فراورده خونی آلوده

2- تماس با خون افراد آلوده

3 – انتقال از مادر به جنین و نوزاد

4- خالکوبی و حجامت  

5- تماس جنسی 

6- در ترشحات دهان ، چشم و شیر افراد مبتلا وجود دارد ولی احتمال انتقال  کم است.

راه تشخیص : 

اندازه گیری آنتی ژن سطحی این ویروس ( HBSAG )  است .

نکاتی که در درمان باید رعایت شود : 

1- بر حسب شدت بیماری استراحت کند 

2- به دلیل تهوع و استفراغ غذای چرب کاهش یابد 

3- غذا باب طبع او باشد

4- مصرف مواد غذایی حاوی کربوهیدرات ( کمپوت سرد، عسل ، خرما) را افزایش دهید

5- از مصرف مشروبات الکی خودداری شود 

6- فقط با تجویز دکتر دارو مصرف شود اینترفرون آلفا 

7- در صورت استفاده از قرص ضد بارداری تا بهبودی کامل باید آن را قطع نمود

8-  بعد از بهبودی و نیز 6 ماه و یک سال بعد باید توسط پزشک معاینه شود . واکسن هپاتیت نوع  B    که استفاده می شود همان آنتی ژن سطحی ویروس هپاتیت B  ( HBSAG )  است که از خون ناقلین سالم بدست امده و هیچ نوع عفونتی بوسیله آن انتقال نمی یابد.

درمان :

درمان اختصاصی ندارد و سیر خفیفی را طی می کند. و شامل استراحت در بستر و رژیم غذایی مناسب است .

اقدامات پیشگیری :

 1- رعایت نکات بهداشتی هنگام کار با مواد یا وسایل آلوده 2- استفاده از دستکش حین تماس  3- آزمایش کارکنان درمانی   4- واکسیناسیون

 

هپاتیت نوع  C

عامل بیماری : ویروس هپاتیت C یک ویروس از گروه فلاریدو ویروس ها است که در سلولهای کبدی تکثیر یافته به آن آسیب می رساند. این ویروس بدلیل جهش های زیادی که دارد دارای انواع گوناگون است و با عبور از حفاظ سیستم ایمنی می توان عفونت مزمن ایجاد کند به دلیل این که ایمنی پایداری علیه آن ایجاد نمی شود امکان ابتلاء مجدد به آن وجود دارد.

راههای انتقال : 

1- انتقال از راه خون آلوده 2- انتقال در بین معتادین به مواد مخدر تزریقی 3- انتقال از طریق خالکوبی  4- انتقال از راه تماس جنسی در خارج از چارچوب خانواده .

علائم :

اکثر بیماران علامتی ندارند و بیماری آنها با آزمایش روتین مشخص می شود در تعداد کمی علائم هپاتیت حاد مانند بی اشتهایی ، خستگی مفرط ،کوفتگی ، استفراغ ، درد شکم ، تیره شدن ادرار ، کم رنگ شدن مدفوع و زردی پوست عارض می شود علائم معمولاً روزها و هفته ها طول می کشد در موارد پیشرفت  بیماری هپاتیت و جایگزینی سلول های سالم به سلول های مرده و تشکیل فیبروز (جوشگاه) در کبد و اختلال در خون رسانی به آن ، امکان آب آوردن شکم و ورم پاها وجود دارد.

 

تشخیص :

راه تشخیص این بیماری انجام آزمایش آنتی بادی ضد ویروس به روش الیزا است در افرادی که این آزمون مثبت است  باید با استفاده از آزمایش دقیق تر   ریبا یا (بلات) وجود بیماری را اثبات کرد.

پیشگیری :

تا به حال واکسن مؤثری برای آن کشف نشده است ولی توجه به راههای انتقال و جلوگیری از انتشار بیماری مهم است.

درمان :

برای درمان این بیماری بعد از تشخیص بین بیمار و پزشک سؤالاتی رد و بدل می شود داروهایی که برای درمان آن در نظر گرفته می شود  1- اینترفرون   2- ریباورین است.

 

2- هاری : (آب ترسی ، لیسا)

آنتمالیت مغزی – گشاد شدن مردمک چشم – اشکال در بلغ – ترس از نور – انقباضات ماهیچه‌ای

هاری :

یک آنسفالیت حاد و تقریباَ بدون استثناء کشنده ای است که با نشانه های دلهره ،  سردرد ، تب ، بیقراری ، تغییرات حسی مبهمی است که اغلب در ناحیه گاز گرفته شده بدن ملموس است تظاهر می یابد. انقباض عضلات بلعی به هنگام نوشیدن آب باعث می شود که بیمار از آب بترسد . متعاقب این نشانه ها هذیان گویی و تشنج پیش می آید دوره معمولی بین 2-6 روز متغیر است و گاهی طولانی تر می شود. و مرگ اغلب در اثر فلج دستگاه تنفس پیش می آید .

تشخیص بیماری: 

با آزمایش بافت رنگ آمیزی شده مغز بوسیله روش نور تابی پادتن اختصاصی و یا با جدا کردن ویروس بوسیله تلقیح به موش زنده ویا کشت بافت تأیید می شود. ممکن است با آزمایش مقاطع منجمد و رنگ‌امیزی شده پوست ، ترشحات قرنیه ، مواد بدست امده از تراش مخاطها بوسیله روش نور تابی پادتن اختصاصی به بیماری مشکوک شد آزمایشهای سرم شناسی رایج عباردتند از خنثی کردن سرم یا ویروس مشکوک و تلقیح آن به موش و یا کشت بافت و همچنین آزمایش ثبوت عناصر مکمل .

 

عامل عفونت :

ویروسهایی که از گروه رابدوویروسها است عامل این بیماری است. دو ویروس مشابه هاری (مولار و دوون هاگ) تشخیص داده شده است.

وقوع :

اساساَ یک بیماری حیوانی است و نزد انسان رایج نیست و در تمام دنیا اتفاق می افتد در حال حاضر زلاندنو، استرالیا ، ژاپن ، هاوایی، تایوان،ایرلند ،بریتانیا، جزایر اقیانوس آرام و سوئد عاری از این بیماری هستند . هاری شهری  یکی از مشکلاتی است که از سگها و بعضی از حیوانات دست‌ آموز ناشی می شود. هاری وحشی یا گوشتخواری ، بیماری گوشتخواران وحشی و خفاشان است و بطور پراکنده نزد سگها و دامهای اهلی اتفاق می افتد.

مشاغل دیگر :

جنگل بانان – پرورش دهندگان سگ – دامپزشکان

مخزن :

بسیاری از حیوانات اهلی و وحشی خانواده کانیده ، از جمله سگ ، روباه، کویوت، گرگ، شغال، گربه، اسکونک، راکون،مونگور و سایر حیوانات گازگیرنده . در مکزیک و آمریکای مرکزی و جنوبی خفاشان خونخوار و حشره خوار آلوده هستند. در ایالت متحده آمریکا ، کانادا و اروپا خفاشان حشره خوار آلوده اند ولی در کشورهای کمتر توسعه یافته سگ هنوز مخزن اصلی ویروس است.

روش انتقال :

بزاق حیوان هار که حاوی مقادیر زیادی ویروس است بوسیله گاز او و یا ندرتاَ از طریق مخاط سالم وارد بدن می شود. چون بزاق انسان آلوده نیز حاوی ویروس است بنابراین احتمال انتقال از شخصی به شخص دیگر وجود دارد. انتشار بیماری از طریق هوا در آزمایشگاهها و غارها گزارش شده است.

دوره کمون :

معمولاَ بین 2-8 هفته . بر اساس شدت زخم و نزدیکی آن به ریشه تارهای عصبی و مغز، بر حسب مقدار ویروس وارد شده به بدن و موانعی که بوسیله البسه و یا عوامل دیگر وجود دارد ممکن است این مدت بین 10 روز تا 1 سال و بیشتر برسد.

دوره واگیری : 

این دوره در سگ و اغلب حیوانات گاز گیرنده از 3 تا 5 روز قبل از ظهور نشانه های بالینی شروع و در تمامی دوره بیماری ادامه خواهد داشت. اغلب پستانداران خونگرم حساس هستند وجود ایمنی طبیعی در انسان ساخته نشده است.

روشهای کنترل

اقدامات پیشگیری کننده :

1) ثبت نام و صدور اجازه نامه برای تمام سگها ، احیاناَ معدوم کردن حیوانات ولگرد، مایه کوبی تمام سگها و گربه ها

2) نگهداری و تحت نظر داشتن سگ هار برای 10-7 روز

3) جسد حیوان مرده مشکوک به هاری را باید فوراَ بدون دستکاری به همراه یخ بسته بندی کرد و با روش نور تابی پادتن آزمایش شود.

4) کشتن سگ یا گربه مایه کوبی نشده ،که به وسیله حیوان قطعاَ هاری گزیده شده است و یا نگهداری آن برای 6 ماه در مکانهای خاص و تأئید شده

5) همکاری با مسئولین حفظ و نگهداری محیط زیست و حیوانات وحشی به منظور کم کردن انتقال دهندگان بیماری

6) مایه کوبی افرادی که زیاد در مخاطره آلودگی هستند مثل دامپزشکان و کارکنان قرنطینه ها

7) بعد از گزیده شدن ، پیشگیری از ابتلا به بیماری بر اساس اقدام صحیح برای خارج کردن ویروس از محل زخم و محافظت ایمنی او قرار دارد.

اول: درمان محل گاز – مؤثرترین پیشگیری شستن کامل و سریع محل گاز و پاشیدن آب و صابون یا مواد پاک کننده دیگر با فشار به داخل خراش .

دوم : در انسان محافظت ایمنی هاری از طریق خنثی کردن ویروس در محل زخم با مصرف گلوبولین ایمن هاری به همراه ایجاد ایمنی فعال با تزریق مایه .

سوم : در شرایط مختلف روش پیشگیری بدین شرح است.

اگر حیوان بدون تحریک شدن حمله کرده است باید سرم گلوبولین ضد هاری و مایه کوبی انجام شود و اگر حیوان در دسترس است باید فوراَ کشته شود . سگ و گریه را باید دربند کرد و برای 10 روز تحت نظر داشت . تجویز پادتن و مایه کوبی باید بر مبنای رفتار حیوان ، وجود بیماری هاری در منطقه و چگونگی زخم های وارد شده صورت گیرد .

چهارم : مایه کوبی هاری خطر جزئی بروز آنسفالیت را دارد. در صورتی که پوست پاره نشده و یا مخاط به بزاق حیوان آلوده نگردیده درمان ضد هاری ضرورتی ندارد.

پنجم : دستور کارشناسان بیماری هاری سازمان جهانی بهداشت را در دسترس داشته و رعایت نماییم.

فهرست اقدامات درمانی برای هاری:

1- زخم را باید بلافاصله شست و تمیز کرد 

2- زخم باید تحت نظر پزشک شست وشو شود.

3- مایه کوبی بر علیه هاری به تنهایی و یا توام با تجویز سرم ضد هاری باید صورت گیرد.

4-  در صورت وجود عفونت میکروبی باید درمان شود و اقدامات پیشگیری از ابتلا به کزاز صورت گیرد .

5- بخیه زدن زخم  و بستن آن به  هر نوع دیگر در صورتی که اجتناب پذیر باشد نباید صورت بگیرد .

 

کنترل بیماران ، تماسها و محیط اطراف:

1- گزارش به مقامات بهداشتی محلی 2- جداسازی بیمار 3- گندزدایی همزمان  4- مصون سازی تماسها 5- تحقیق درباره تماسها و منابع عفونت  6- درمان اختصاصی

 

اقدامات به هنگام بروز همه گیریها:

1) منطقه ای که قرار است تحت پوشش قرار گیرد باید زیر پوشش قوانین ایالتی ، بهداشت عمومی و محلی در آید.

2) برقراری ایستگاههای مایه کوبی فوری و موقتی و اعمال قوانین اداری برای مایه کوبی گسترده سگها

3) به اجرا گذاشتن قوانینی که جمع آوری ، نگهداری و از بین بردن سگهای بی صاحب و ولگرد را تجویز می کند.

کاستن از تعداد سگها با اخته کردن ، ممانعت از جفت گیری و دادن دارو به آنها 

 

اقدامات بین المللی:

1) استفاده از کمک مراکز همکاری های سازمان جهانی بهداشت  2) وسایل حمل و نقل عمومی و مسافرین باید مقررات و قوانین محلی را در مورد قرنطینه سگها و یا مایه کوبی آنها کاملاَ رعایت گردد.

 

3-  پسی تاکوز :

پسی تاکوز یک عفونت ویروسی اختصاصی پرندگان است . این بیماری به طور وسیع درسرتاسر دنیا انتشار دارد و تقریباَ همة انواع پرندگان می‌توانند مخزن بیماری باشند به جزء دستة پستیاسیفورم . با این حال کثرت استعمال سبب شده است تا بیماری را هنگامی که در انسان روی دهد صرفنظر  از پرنده منشاء آن ، پسیتاکوز بنامند.

عامل مولد بیماری :

کلامیدیاپسی تاسی

مشاغل درگیر :

صاحبان فروشگاههای حیوانات خانگی– مرغداریها- کبوتربازان – تاکسی درمیتها – کارکنان باغ وحش و علاقمندان به جمع آوری پرندگان – دامپزشکان – محققین .

مخزن بیماری : 

پرنده ها- انسانهای تماسدار با پرندگان

راه انتقال :

معمولاَ از راه تنفس و در اثر استنشاق فضولات خشک پرندگان و ندرتاَ از راه تماس با پر یابدن پرندگان آلوده ودرموارد بسیار نادربه وسیله گاز گرفتگی توسط پرنده بیمار روی می دهد.

 

دورة کمون :

دورة کمون 7 تا 14 روز و یا بیشتر بوده .

علائم بیماری :

بیماری با افزایش تدریجی حرارت بدن طی اولین هفته آغاز می گردد( تب و لرز ) سردرد شدید و ضعف  به همراه بی اشتهایی ، درد عضلات و مفاصل وجودخواهد داشت . معمولاَ سرفه شدید بروز خواهد کرد ولی این علامت ممکن است تا پایان هفته ظاهر نشود.

سرفه با مقدار کمی خلط که گاهی خون آلوده است همراه خواهد بود. در موارد شدید بیمار ممکن است دچار هذیان و گیجی و علائم گرفتاری گسترده ریه ها گردد. در این بیماران سیانوز یکی از علائم آشکار است. علائم مربوط به گرفتاری پرده جنب و نیز علائم عصبی نادرند. در حالی که تهوع و استفراغ از علائم شایع بیماری است. بثورات ماکولر ( شبیه حصبه دیده شده ولی اندازه کوچکتری دارند و در موارد شدید یرقان و ازوتمی گزارش شده است. تنفس سریع بوده – کبد و طحال کمی بزرگ می شوند – نبض کند می شود.

راه تشخیص :

1- رادیوگرافی سینه 2- افزایش عبار آنتی کور یا جداسازی میکروب در آزمایشگاههای تخصصی.

راه پیشگیری  : واکسیناسیون

درمان :

با آنتی بیوتیک ها – تتراسیکلن ها – کلرامفینکل – پنی سیلین

 

4-ایدز :

ایدز یکی از مهمترین مشکلات بهداشتی است که مردم جهان با آن روبرو هستند.

ویروس ایدز باعث از بین رفتن ایمنی بدن می شود. تاکنون دلایلی مبنی بر سرایت ویروس از طریق مواجهه اتفاقی در محیط کار یا مواجهه های اجتماعی نظیر غذا خوردن در رستوران یا استفاده از وسایل نقلیه عمومی یا انتشار آن از طریق استخر شنا و حمام بدست نیامده است.

و همچنین تماس نزدیک با بیماران از قبیل استفاده از ظرف غذا و مسکن مشترک در انتقال بیماری نقشی نداشته است. نام ویروس ایدز رتروویروس ( HIV ) است و اولین بار توسط دانشمندان انستیتو پاستور فرانسه شرح داده شده .

ویروس HIV  نسبت به حرارت حساس است. و در برابر پرتویونساز و  U. V  نسبتاَ مقاوم است.  مانند ویروس هپاتیت B ،  HIV  یک پاتوژن منتقله از خون است ، ولی در موارد تماس مشابه HIV ، غالباَ بسیار کمتر از هپاتیت B منتقل می گردد. غلظت ویروس  HIV در خون ، سرم ، مایع منی و مایع مغزی نخاعی بیشتر و در بزاق ، اشک ، ادرار ، شیر ، مایع آمیونیتیک و ترشحات واژن بیماران مبتلا به ایدز بسیار کمتر است.

 راه انتقال :

1- هم جنس بازی مردان 2- استفاده از مواد مخدر تزریقی 3- درمان طبی با خون یا فرآورده های خونی 4- تماس جنسی با فرد مبتلا به ایدز  5- انتقال از مادر آلوده به کودک 6- تماس مستقیم بریدگی 7- خراش یا سطوح مخاطی با مواد حاوی ویروس زنده .

( انتقال ویروس به وسیله حشرات ، غذا، آب ، هوا، گوشی تلفن و … از راه های سرایت یا انتقال محسوب نمی شود و راه خوراکی و استنشاقی جز راههای انتقال بیماری نمی باشد. )

 

 گروههای در معرض خطر و مشاغل درگیر:

1-کارکنان بانک خون، بخش دیالیز، بخش اورژانس 2- مأموران کفن و دفن 3- دندانپزشکان      4 - کارکنان گروه پزشکی 5- جراحان 6- کارکنان آزمایشگاهها  7- روسپی ها  8-مردان هم جنس باز یا دو جنس باز  9- دریافت کنندگان خون آلوده ( هموفیلی ها ) 10- معتادان به مواد مخدر تزریقی 11- آرایشگران

پیامدهای اجتماعی و قانونی : 

پیامدهای عمده مرتبط با ایدز برای بسیاری از کارگران ترس از آلودگی ، رازداری‌، حقوق مدنی ، مزایای بیمه می باشد. رعب و وحشت کارگران به علت اطلاعات غلط راجع به انتقال  HIV  است. به جزء در معدودی از مشاغل خدماتی که قبلاَ ذکر شده ایدز خطر انتقال در سیر طبیعی کار نمی باشد. کار فرما نمی تواند بیمار مبتلا به ایدز را در این وضعیت از محیط کار منع کند، زیرا خطر سلامت عمومی برای سایر کارگران وجود ندارد. « تنها معیار محدودیت کاری ناتوانی ذهنی و جسمی در انجام پیش نیازهای شغل محوله است »

 

راههای پیشگیری :

1- ضدعفونی کردن وسایل مراکز درمانی و دندانپزشکی 2- رعایت اصول بهداشتی و عدم تماس پوست و غشاهای مخاطی با خون ، پلاسما و ترشحات آلوده 3- شستن دستها بلافاصله بعد از تماس با اغشای آلوده 4- آموزش راههای انتقال به کارکنان خدمات انسانی 7- اگر احتمال بیماری برای فردی است باید آزمون سرولوژیک برای آن انجام داد 8- مراقبت این بیماران توسط خانم های باردار ممنوع است.

دوره کمون بیماری :  ( فاصله آغاز عفونت تا ظهور بیماری  )  از شش ماه تا 5 سال در کودکان 1 سال – بالغین 5/2 سال

علائم بالینی :

تضعیف سیستم ایمنی

درمان :

بدون  درمان- مراقبت از بیمار به درمان عفونتهای فرصت طلب .

بیماریهای شغلی ویروسی

بسیاری از بیماری های شغلی ناشی از عوامل جاندار مانند ویروس ها می باشند که یکی از این بیماری‌ها درماتوزهای ناشی از ویروس ها می باشد.

 

5- زگیلهای ناشی از کار :

مطالعه کنندگان مختلفی دربارة افزایش زگیل های معمولی روی پوست قصاب ها و گروهایی که در مشاغل مربوطه کار می کنند تأکید کرده اند و معتقدند که ویروس این عارضه که از گروه ویروسهای پاپیوسی می باشد(papilloma  Virus) از راه زخم های کوچکی که در دست این افراد بوجود می آید وارد طبقات اپیدرم می شود عواملی از قبیل رطوبت، سرما و میکروب ترویاتیسمها باعث تسهیل این امر می باشند و سبب سرایت ویروس بین انسانها در اشتغال به کار خود می گردند نسبت مقدار زگیل در بین افراد عادی به 10%  تخمین زده می شود که در بین کارگران مربوطه ( کشتارگاه مرغ ، خوک ، گشتارگاه گاو ، گوسفند ، قصابی ها ) به دو برابر می رسد.

 

6- ندولهای روی دست :

کارگرانی که شیرگاو می دوشند این ندولها گرد وبه رنگ قرمز است . عامل سرایت پوکس ویروس است ( Virus pox ) که روی پستان گاو قرار دارد. دانشمندان امریکایی مواردی از این ندولها را روی دست دامپزشکانی که در گاوهای مبتلا به استوماتیت یا پولی سوند جهت تغذیه گذاشتند بودند مشاهده کرده اند سرایت از انسانی به انسان دیگر نیز امکانپذیر است . این عارضه در ظرف دو تا سه هفته خود بخود جذب می شود.

 

7- اکتیمای مسری یا ارف:

یکی دیگر از بیماریهای ویروسی شغلی است این بیماری در انسان به نام درماتیت چرکی مسری خوانده می شود. این بیماری ، بیماری مخاط دهان  گوسفندو بز و بز کوهی است که ناشی از یک پوکس ویروس می باشد. چوپانها یا پرورش دهندگان این حیوانات و یا دامپزشکان در موقع تغذیه بره های بیمار یا شیشه شیر و یا در اثر گزیده شدن توسط حیوان بیمار آلوده می شوند. امکان آلودگی غیر مستقیم توسط وسایل پشم زنی و غیره  نیز وجود دارد. سرایت از انسانی به انسان دیگر نیز امکانپذیر است.

ضایعات در اول به شکل ماکول اریتمی ظاهر می شود. سپس بصورت نشان گردی درآمده مرکز آن دارای ناف می شود. و کم و بیش به صورت پوستول با کروت در می آید که گاهی از آن مایعی خون آلود جریان می یابد. (زخمهای چرکی)

 این ضایعات در دستها و ساعد متمرکز بوده و در ظرف 3 تا 6 هفته خودبخود بهبودی می یابد مگر اینکه عفونت روی آنها اضافه شود. به نظر می رسد که یک مصونیت موقتی نیز بوجود می‌آید.

اسرواسیونهایی از اریتم پلی حرف که روی این عارضه همچنین ندول دوشندگان شیر اضافه شده ذکر گردیده است.

درمان علامتی بوده و هدف اصلی حصول اطمینان بر التیام ضایعه بدون عفونت ثانویه باکتریایی است.

 

8- هرپس انگشت :

در افرادی که از بیماران لورنژیتی یا فارنژیتی مراقبت می کنند مانند کسانی که با افراد تراکئوتومی شده در تماسند ممکن است هر پس انگشت مشاهده شود. این هرپس که ناشی از یک ویروس انسانی است روی یک انگشت که ورم کرده و دردناک نیز هست به صورت یک دسته وزیکول متصل به هم و مشخص در یک زمینه اریتمی بروز می کند که حاصل از آلوده شدن با آب دهان بیماران فوق الذکر می باشد. راه پیشگیری استفاده از دستکش در موارد لازم می باشد .

واکسین :

که امروزه نادر است به صورت وزیکولهای پراکنده ای در یک زمینة اریتمی درنقاط ورود ویروس  روی انگشتان و دستها دیده می شود ممکن است ناشی از ویروس انسانی و یا ویروس حیوانی باشد. پزشکان  و پرستاران و دامپزشکان و دامداران ممکن است در معرض این آلودگی قرار گیرند.

 

9-تب آفتی :

که استثناعاَ ممکن است از گاو و گوسفند و خوک به انسان سرایت کند بصورت یک دسته وزیکول پوستولی کم و بیش اولسری شده غالب اوقات در کنار ناخن ها ظاهر شده با تب و آستنی همراه می باشد و در ظرف ده روز بهبودی می یابد.

 

10- تب پاپاتاسی یا تب سه روزه :

یا تب فلبوتوم یا تب پشه خاکی که جز تبهای ویروسی هستند که با فلبوتوم منتقل می شوند. بیماری تب داری است شبیه آنفلوآنزا بدون وجود التهاب مجاری تنفسی که 3 تا 4 روز ادامه دارد. نشانه های بیماری عبارتند از سردرد به همراه تب 3/38  تا 5/39  و گاهی بیشتر ، درد پشت چشمخانه که به هنگام حرکت کره چشم احساس می شود، پرخونی رگهای صلبیه ، کوفتگی ، حالت تهوع و درد دست و پا و ستون مهره ای از مشخصات بالینی این بیماری است . معمولاَ روز 4 و 5 پس از شروع تب گویچه های سفید کاهش می یابند. ممکن است نشانه های بیماری بسیار شدید باشد ولی مرگ و میر ندارد. تشخیص بیماری بر اساس نشانه های بالینی و وجود موارد مشابه در یک منطقه صورت می گیرد. ممکن است بیماری کاملاَ بهبود یابد ولی افسردگی روانی تا مدتهای طولانی باقی می ماند. تشخیص بیماری ممکن است با استفاده از افزایش عیار پادتن با آزمایشهای سرم شناسی و یا جدا کردن ویروس از خون بیمار با تزریق به نوزاد موش تأیید کرد.

عامل عفونت :

گروه ویروسهای تب پشه خاکی که تاکنون 5 نوع ایمنی شناسی آنها از انسان جدا و شناخته شده اند (ناپل – سیسیلی – کاندیرو- چارکزر- پونتاتورو) علاوه بر این ویروس چانگواینولا و نوع هندی ویروس تورم طاولی دهان که هر دوی آنها در انسان بیماری تب داری را ایجاد می کنند که از گونه های لوتزومیا جدا شده اند.

مناطق شیوع :

وقوع بیماری در نقاطی از اروپا و افریقا و آسیا که حشره ناقل ویروس وجود دارد و هم چنین نقاطی از امریکای مرکزی و امریکای جنوبی که ویروسهای مشابه با آن وجود دارند پراکنده  است . این بیماری مخصوص مناطق گرمسیر و زیر گرمسیری که آب و هوای آنها برای مدتهای طولانی از سال گرم و خشک است می باشد. انتشار فصلی بیماری از اواسط فروردین تا اواخر مهرماه است و نزد افراد ارتشی و مسافرینی که از مناطق غیر بومی بسیاری به مناطق بومی آورده اند شیوع زیادی دارد.

مخزن اصلی بیماری :

مجموعه انسان – پشه خاکی است حیوانات به عنوان مخزن این ویروسها مورد ظن قرار گرفته اند ولی هنوز دقیقاَ مشخص نشده اند ممکن است جوندگان وبوزینگان حامل ویروسهای تبهای پشه خاکی دنیای جدید و احتمالاَ ویروس تورم طاولی دهان باشند.

روش انتقال ویروس :

از طریق نیش پشه خاکی آلوده منتقل می شود. ناقل ویروسهای کلاسیک پشه خاکی خونخوار کوچک پشمالویی است به نام فلبوتومی پا پاتاسی که از پشه های خاکی معمولی با دامنه پرواز معینی است و شبها خونخواری می کند. پشه های خاکی جنس سرجنتومیانیز می توانند آلوده و ناقل این ویروس بشوند.

حداکثر دوره کمون : 

6 روز ، معمولاَ 3 تا 4 روز به ندرت کمتر .

دورة واگیری ویروس : 

اقلاَ از 24 ساعت قبل تا 24 ساعت بعد از بروز تب در خون شخص آلوده وجود دارد. پشه خاکی در حدود 7 روز بعد از نیش زدن فرد‌آلوده ، خودآلوده کننده می شود و تا آخر عمر طبیعی خود که حدود یکماه است این خصوصیت را حفظ می کند.

حساسیت به این ویروس جهانی است. مصونیت تنها در مقابل همان نوع ویروسی که بیماری ایجاد کرده  است ممکن است به مدت طولانی  باقی بماند. مقاومت نسبی که در ساکنین مناطق آلوده به پشه خاکی دیده می شود احتمالاَ مربوط به‌آلوده شدن آنها به این ویروس در اوایل زندگی است.

 روشهای کنترل : 

1- کنترل پشه خاکی 2- کنترل بیماران ، تماس ها و محیط اطراف 3 - درمان اختصاسی ندارد     4- قرنطینه ندارد 5- جداسازی بیمار ندارد 6- استفاده از حشره کش ها  در  داخل و خارج  محل سکونت انسان  به  منظور از بین بردن  پشه خاکی 7 - آموزش به مردم 8-  به هنگام بروز حادثه اقدامی ندارد .

 

11 - نام بیماری آنفولانزا  :

 آنفلوانزا بیماری ویروسی حاد دستگاه تنفس است .

علائم:

تب ، لرز ، سردرد، درد ماهیچه ای ، عرق ، آبریزش از بینی و گلودرد خفیف ظاهرمی شود. سرفه های بیمار اغلب شدید و مداوم است .

دوره کمون :

بیماری معمولاَ بین 2 تا 7  روز خرد به خرد بهبود می یابد.

راه شناسایی بیمار :

معمولاَ  بر اساس مشخصات اپیدمیولوژیک آن صورت می گیرد و موارد انفرادی آنرا تنها  می توان به کمک روشهای آزمایشگاهی تشخیص داد به این صورت که در مرحله تب ویروس را از ترشحات گلو وبینی جدا می کنند و آنرا در تخم مرغ رویان دار یا کشت یاخته کشت می دهند و یا آزمایشهای اختصاصی سرم شناسی که در مرحله حاد و نقاهت انجام می گیرد.

انواع ویروسهای انتقال  دهنده : 

سه نوع ویروس آنفلوانزا ‍C ، B و A شناخته شده اند که تاکنون همه گیریها همواره با انواع  Bو A ویروس ایجاد  شده است و نوع C  فقط عامل ایجاد موارد تک گیر بوده است و گاه نیز همه گیریهای کوچک و موضعی را سبب شده است . آنفلوانزای Cمی‌تواند نزد نوزادان ، خناق ویروسی ایجاد کند . تشخیص سه نوع مختلف ویروس های آنفلوانزا به وسیله آزمایش‌های سرم شناسی با پادتن های گروهی  اختصاصی هرنوع سرمی صورت می گیرد.)

آنفلوانزا  در بسیاری از نقاط دنیا نزد خوک ، اسب و حیوانات دیگر نیز دیده می شود و انتقال ویروس از حیوان به انسان تنها در موارد نادر نشان داده شده است.

مخزن عفونت انسانی :

خود انسان است ولی پستانداران دیگری مثل خوک و اسب و همچنین گونه های مختلف پرندگان به عنوان منابع جدید ویروس انسانی مورد ظن هستند بدین ترتیب که شاید از طریق ترکیب مجدد ویروس آنفلوانزای انسانی و حیوانی ممکن است نوع جدیدی از ویروس ایجاد شود.

راه انتقال ویروس آنفلوانزا :

به وسیله هوا و در محیط های پر جمعیت و بسته در اثر تماس مستقیم با قطره های کوچک آلوده ترشحات گلو صورت می گیرد.

دوره کمون بیماری کوتاه  و معمولاَ بین 24 تا 72 ساعت است .

دوره واگیری :

احتمالاَ محدود است و تا سه روز بعد از بروز نشانه های بیماری ادامه دارد.

اهمیت آنفوانزا :

در سرعت گسترش همه گیریها ، وسعت تعداد مبتلایان و شدت عوارض آن به خصوص ذات الریه میکربی است در همه گیریهای بزرگ ، شکل شدید بیماری و یا مرگ ناشی از آن بیشتر نزد پیران و افرادی که به دلیل عوارض مزمن قلبی، ریوی، کلیوی و یا بیماریهای سوخت وسازی ناتوان گردیده اند دیده می شود.

روشهای کنترل :

الف: اقدامات پیشگیری کننده :

1- مصون سازی فعال وقتی که مایه کوبی  با مایه حاوی پادتن کافی و مشابه شوس ویروسی که در جریان ایجاد همه گیری است صورت گیرد مؤثر است .2- مصرف یکصدمیلی گرم آمانتیدین  هیدروکلراید دوبار  در روز نزد افراد 9 ساله و بیشتر در پیشگیری از آنفلوانزا نوع  A مؤثر است ولی برای آنفلوانزا نوعB   بدون تأثیر است . 3- آموزش مردم نسبت به رعایت بهداشت فردی به خصوص خطر عطسه و سرفه .

ب: کنترل بیماران ، تماس ها و محیط اطراف :

1- گزارش به مقامات بهداشت محلی 2- تجویز آمانتیدین در مراحل اولیه‌ی ابتلا به آنفلوانزا  A  باعث کاهش نشانه های آن می شود.

 

12- سرما خوردگی :

 تعریف :

سرماخوردگی ( کوریزا- رینوفارنژیت ) به مجموعه علائم عفونت ویروسی مجاری تنفسی ( زکام حاد ویروسی ) و بدون تب اطلاق میگردد. تفاوت اصلی سرماخوردگی از سایر عفونتهای ویروسی و باکتریهای دستگاه تنفس ، فقدان تب و خفیفتر بودن نسبی علائم آن است.

اتیولوژی : 

بسیاری از عوامل ویروسی و برخی از عوامل غیر ویروسی ( نظیر سیکوپلاسما و کلامیدیا ) می توانند ایجاد سرماخوردگی کنند. در بین ویروسهای شناخته شده رینو و کورونا ویروسها بیش از همه در ایجاد این سندرم دخالت دارد .

اپیدمیولوژی :

سرماخوردگی از راه تماس مستقیم از شخصی به شخص دیگر منتقل می شود. اپیدمیهای مختلف سرماخوردگی ناشی از روشهای متفاوت ویروسی ، هر کدام دارای اپیدمیولوژی  فصلی خاص خود هستند و در پائیز، اواسط زمستان یا بهارمشاهده می شوند بروز سرماخوردگی  به سن و محیط بستگی دارد و متداولترین بیماری انسانی بوده و به تنهایی شایع ترین علت غیبت از مدرسه و محیط کار می باشد.

پاتولوژی :

زمانیکه عفونت ویروسی شدت داشته باشد راههای ارتباطی سینوسهای اطراف بینی و گوش با مجاری هوائی مسدود می شوند و در این شرایط در اثر عفونت باکتریهایی ثانوی  ممکن است پدیده چرکی ایجاد شود.

بهبودی از سرماخوردگی بدون عارضه ، سریع است و بدون بجاگذاشتن ضایعه حاصل می شود.

ایمنی:

ترشحات بینی اولین سد دفاعی در مقابل عفونتهای سلولهای اپیتلیال مجاری تنفسی هستند.

پاتوژنز :

ویروسها از راه ذراتی که درضمن سرفه ، عطسه و حرف زدن به خارج پرتاب می شوند منتقل می گردند . دفع ویروس 1 تا 2 روز قبل از شروع علائم آغاز می شود و چند روز بعد از آن به حداکثر خود می رسد .حساسیت یا مقاومت  میزبان در درجه اول بستگی به وجود یا عدم وجود مقاومت در برابر همان ویروس و یا ویروسهای مشابه آن در اثر عفونت قبلی است. برخی از اعمال فیزیولوژیک در حساسیت فرد و شدت بیماری مؤثرند.

نشانه های بالینی :

تشخیص سرماخوردگی بیشتر توسط خود شخص داده می شود. عطسه،سردرد و بدی حال عمومی علایم اولیه هستند و به دنبال آن حس سرما، گلودرد، آبریزش و احتقاق بینی پیدا می شود.

تشخیص :

تشخیص سرماخوردگی تقریباَ همیشه بر سابقه بیمار و علایم بیماری متکی است.

درمان :

استراحت در بستر، لباس گرم و جلوگیری از سرمابه بیماران توصیه می شود. تجویز مایعات به مقدار کافی و رژیم غذایی بستگی به اشتهای بیمار دارد. جهت تسکین سردرد می توان از اسید استیل سالیسیلیک و یا استامینوفن  استفاده کرد که دوز آن در اطفال و بالغین متفاوت است، بهترین اقدام جهت تسکین گلودرد، غرغره با نرمال سالین گرم است.

پیشگیری :

برای جلوگیری از انتشار بیماری از راه هوا باید بیماران را تشویق کرد که با روشهای بهداشتی نسبت به جمع‌آوری ترشحات تنفسی و ازاله آنها دقت کنند. قرنطینه و مصرف داروها اثری در پیشگیری ندارند.

 

13- سرخک ( روبئولا ، هاردمیزل، رد میزل، موربیلی )

سرخک بیماری ویروسی حاد و بسیار مسری است نشانه های آن تب ، تورم ملتحمه چشم، ترشح بینی، التهاب نای ونقطه های کوپلیک بر روی مخاط دهان تظاهرمی یابد بین روزهای7-3 ، لکه های قرمز مشخص بیماری اول در روی صورت و سپس در تمام بدن ظاهر می شود.

عامل عفونت :

ویروس سرخک که از جنس موربیلی ویروسها و خانواده پاراماکسوویریده است.

راه انتقال این بیماری :

به وسیلة انتشار قطره های آب دهان و یا تماس مستقیم با ترشحات بینی و یا گلوی افراد آلوده صورت می گیرد.

دوره کمون :

در حدود 10 روز است از فاصله تماس با ویروس تا شروع تب 13-8 و تا ظهور لکه های قرمز 14 روز طول می کشد.

دوره واگیری :

کمی قبل از شروع تب تا 4 روز بعد از ظهور لکه های پوستی قابلیت انتقال وجود دارد واگیری در روز 2 بعد از ظهور لکه های پوستی به حداقل می رسد.

اقدامات پیشگیری کننده :

1- مایه کوبی : مایه زنده ضعیف شده سرخک مایه انتخابی برای این بیماری است . مایه سرخک را قبل و بعد از حل کردن آن باید در حرارت °C 8-2  نگهداری کرد . مایه ای که حل شده و در عرض 8 ساعت مصرف نشده باید دور ریخته شود. زمان مایه کوبی برای کودکان 15-12 ماهگی است.

2- مراکز بهداشتی و پزشکان خصوصی باید با آموزش عمومی مردم آنها را به مایه کوبی نوزادشان تشویق کنند و کسانی را که مایه کوبی عوارض سوء در آنها ایجاد می کنند به وسیله تزریق گلوبولین ایمن محافظت کنند.

 

کنترل بیماران ، تماسها و محیط اطراف :

1- گزارش به مقامات بهداشتی محلی2- جداسازی بیمار 3- گندزدایی همزمان 4- قرنطینه 5- محافظت تماسها 6- تحقیق دربارة تماسها

 اقدامات در همه گیریها :

1- ارسال فوری موارد مشکوک ، تنظیم برنامه فشرده مایه کوبی شامل تمام افراد حساس برای محدود کردن گسترش بیماری .

2- محافظت انفعالی یا مایه کوبی تازه واردین به هنگام بروز اپیدمی در مؤسسات.

3- استفاده از مایه برای کاهش گسترش بیماری در زمان شروع اپیدمی و در صورتی که مقدار مایه محدود باشد باید در مرحله اول کودکان کم سن و سال تر را که بیشتر خطر بیمار شدن را دارند مایه کوبی کرد.

نکته : به بیمارانی که نارسایی های ایمنی دارند و یا به دلیل ابتلاء به لوسمی ، لنفوم یا بیماریهای بدخیم عمومی و یا درمان با کورتیکواستروئیدها ، پرتودرمانی، داروهای الکیلی وضد سوخت و سازی از پاسخهای عینی آنها کاسته شده نباید مایه زنده سرخک زده شود. مایه کوبی بیماران تبدار و یا کسانی که بیماری شدید  دارند را باید تا بهبودی آنها به تأخیر انداخت و مبتلایان به سل حاد را تا وقتی که درمان را شروع نکرده اند نباید مایه کوبی کرد . بعد از تزریق گلوبولین ایمن و یا انتقال خون مایه کوبی را باید 3 ماه به تأخیر انداخت .

 

14- انسفالومیلیت گوسفندی :

 این بیماری یک عفونت ویروسی گوسفندان است که نوعی اتاکسی مغزی در حیوانات مبتلا ایجاد می نماید. در انگلیس بیماری در نواحی اسکاتلند و مناطق شمالی شایعتر از قسمتهای دیگر است. در اسکاتلند بعلت حرکات جست و خیز ویژه ای که حیوان بیمار از خود نشان می دهد به بیماری جست و خیز معروف است.  بیماری نزد چوپانان ، کشاورزان ، کسانی که به شستشوی گوسفندان اشتغال دارند و یا در کشتارگاهها مشغول کارند دیده می شود. نوعی کنه به نام ایکسودوس ویسینوس که بیماری را در بین حیوانات انتشار می دهد مسئول موارد انسانی به استثنای مواردی است که در برخی ازکارکنان آزمایشگاه روی می دهد . گروه اخیر بیماری را از مواد کشت داده شده در آزمایشگاه کسب می کنند.

بیماری دارای دو مرحله است : مرحله اول حدود یک هفته طول می کشد و طی این مدت بیمار دچار حالتی شبیه آنفلوانزا همراه با تب ، سردرد، ضعف است. کاهش گلبولهای سفید شایع است. این مرحلة وجود ویروس در خون است و با حالت بهبودی بالینی که به دنبال آن خواهد بود حدود یک هفته طول می کشد و پس از آن مرحله علائم عصبی آغاز می شود.

بیمار سپس  دچار تب ، تحریک مننژ ، سردرد ، فوتوفوبی و سفتی  گردن خواهد شد و ممکن است استفراغ نموده و در موارد شدید به اغماء فرو رود.

معاینات فیزیکی ممکن است نشان دهنده علائم اتاکسی ، نیستاگموس و لوچی چشم به علت فلج ماهیچه راست خارجی باشد. فشار داخل جمجمه احتمالاَ افزایش یافته و مایع نخاعی نشان دهنده افزایش تعداد لنفوسیتها و تغییرات مختلف میزان پروتئین خواهد بود.

بیمار معمولاَ طی سه تا چهار هفته بخودی خود بهبود می یابد. تشخیص بیماری معمولاَ برپایه اطلاع از تماس بیمار با کنه های گوسفندی نهاده شده و این حشرات را شاید بتوان حتی در هنگام معاینه بر روی بدن وی یافت . پیشگیری از بیماری به خلاصی گوسفندان از کنه بستگی دارد. درمان اختصاصی موجود نیست هرچند که کار تولید واکسن برای مصون سازی افراد در خطر در حال پیشرفت است.

 

15- تب  دانگ :

تب دانگ « Dengue » بیماری عفونی است که در اثر آربدویدرس خوش خیم بصورت  تک گیر و همه گیر بروز می کند و توسط پشه آئدس اجیپتی به انسان منتقل می شود. این بیماری در مناطق گرمسیر دیده می شود زیرا پشه ناقل در گرمای بیش از 20 درجه زیست می کند و در دمای کمتر از 20درجه بتدریج قدرت بیماریزائی خود را از دست می دهد. افراد غیر مصون از هر نژاد و سن و جنس به آلودگی حساسند(بیماری در کودکان خفیف تر است ) و مرگ و میر بیماری حدود 1 در هزار می باشد که در همه گیریها اغلب تا 70 درصد را نیز شامل می گردد دوره نقاهت در این بیماری طولانی است.

بیماری برای اولین بار در سال  1879  در مصر شناخته شده است.  و سپس آنرا در اغلب مناطق گرمسیر دنیا مشاهده نموده اند. بیشتر در اطراف دریای سرخ ، آفریقا، مکزیک، ترکیه  ، یونان، تونس و غیره دیده می شود در نواحی آلوده شده بیشتر کودکان گرفتار شده ایمن می گردند. بدین ترتیب همه گیری درنقاط بومی دیده نمی شود ولی در پیرامون و مناطق نزدیک نقاط آلوده همه گیریهای شدید بویژه در تابستان و پائیز مشاهده می شود.

میمون مخزن اصلی ویروس را در طبیعت تشکیل داده و انسان نیز مخزن ویروس برای همنوعی خود می باشد. آئدس اجیپنی هنگام تغذیه از خون بیمار آلوده شده و 8-14 روز بعد از آلودگی قادربه انتقال مجدد ویروس می باشد.پشه آلوده درتمام دوران زندگی قدرت انتقال را حفظ می کند. مدت دوره کمون بین 8-3 روز بوده و پس از آن بیماری بطور ناگهانی شروع شده و بیمار را از پا در می آورد. شروع تب دانگ ناگهانی همراه با کوفتگی ، دردهای ماهیچه ای ( بویژه در کمر وساق پا ) ، لرز و تب 40 درجه است . آغاز مرض بعدی ناگهانی است که شخص مبتلا در ضمن مشغول بودن بکار روزانه خود غافلگیر می شود.

تب ابتدا تا 40 درجه بالا رفته سپس پائین می آید. و دوباره به 40-39 می رسد( شکل 7 به خود می گیرد ) نبض چندان تند نیست ولی دردهای عمومی و بیحالی شدید وجود دارد. درد در زانو و کمر فراوان تر از همه دیده می شود. سردرد و درد کاسه چشم هم بوفور دیده می شود. حتی باز کردن دهان و چشم دردناک است . حساسیت جلد هم شدید است بطوریکه ملافه و پتو هم وی را رنج می دهد . چهره و چشمها نیز پرخون و اشک آلود است.

در روزهای دوم یا سوم بیماری سرخ دانه هائی گذرا در روی پوست ظاهر می شود. اختلالات گوارشی نظیر بی اشتهایی ، استفراغ و خونروی از روده وجود دارد.

نشانه های پئی بصورت بیخوابی ، اختلال ذائقه، ترس از خود ، و اختلال حواس و غیر جلوه گر می شود . تب مدت 3-2 روز در حوالی 40-39 درجه باقی مانده بعد پائین میاید و مرحله آرامش بوجود میاید ولی در این دوره هنوز بیمار قادر به حرکت نیست دوران آرامش 2-1 روز بوده و سپس 2 مرتبه تب و دردهای عضلانی و برخی نشانه ها ظاهر می شود.

در این مرحله تب و دردها مانند دوران اول نیست. تب از 39 درجه تجاوز نمی کند ولی در این دوران دانه های جلدی تازه ای که ثابت تر و شدید تر از جوشهای ابتدائی است پدید می آید. این جوش ابتدا در دستها و سینه ظاهر گشته سپس به نقاط دیگر پخش می شود. این جوشها یا دانه ها 4-3 روز طول می کشد و در آخر خارش ویژه ای در دست و پا دیده می شود. سرانجام پوست ریزی بصورت تکه های درشت انجام میگیرد.

علاوه بر فرم طبیعی بیماری که در بالا اشاره شد بیماری گاهی بفرم خونریزی تظاره نموده بیماری علاوه بر دو فرم بالا ممکن است بصورت خفیف  و بدون تب و لرز دیده شود.

پیشگیری از بیماری :

جلوگیری از دخول پشه در منازل و از بین بردن پشه های ناقل، اعلام بیماری به مسئولین جدا کردن بیماران،  جستجوی کانون اصلی عفونت. ممانعت از انتقال پشه های ناقل با هواپیما ، کشتی و غیره مؤثرترین وسائل پیشگیری است.

درمان:

گرفتن مایع نخاع  وسیله خوبی برای تسکین درد است. استراحت کامل ، رژیم مناسب ، داروهای مسکن و تب بر ، بالا بردن فشار خون و ماساژ در دوران نقاهت سودمند است.

 

16-  فلج اطفال :

 اپیدمیولوژی :

 فلج اطفال بیماری عفونی و مسری است که فقط انسان را مبتلا می کند. عامل آن ویروسی به همین نام از گروه آنترو ویروس هاست که سه نوع 1،2،3 دارد. از یک رشته ساده RNA ساخته شده در حرارت  55 درجه سانتی گراد طی نیم ساعت از بین می رود. انتشار ویروس پولیو فقط از انسان به انسان است. ناقل مزمن ندارد. ویروس معمولاَ از راه مدفوع – دهانی بویژه در جاهایی که بهداشت محیط وضعیت مطلوبی ندارد منتشر می گردد. شیرخواران و کودکان زیر 5 سال بیشتر مبتلا می شوند و این بیماری بیشتر در فصول گرم و مرطوب اتفاق می افتد.مصونیت متقاطع بین سه نوع ویروس پولیو وجود ندارد. دورة نهفتگی نوعی فلجی ویروس2-1 هفته است ولی شاید تا 5 هفته نیز بطول انجامد.

پاتوژنز : 

وقتی فرد حساس به ویروس پولیو آلوده شد ویروس در حلق و روده تکثیر می یابد و در عرض چند روز در سیستم لنف موضعی انتشار یافته و می تواند وارد خون شود. ویروس ممکن است از راه خون یا رشته های عصبی به نخاع و مغز انتشار یابد. وقتی ویروس وارد سیستم عصبی شد به طور انتخابی به نورونهای حرکتی نخاع یا مغز حمله می کند با انهدام این سلولها و تخریب آنها عضلات  دنروه و فلج شده، سرانجام آتروفیه می گردند.

علائم بالینی :

در بیش از %90 افراد‌ آلوده پولیو بدون علامت می باشد در حدود %8-4  موارد به صورت کسالتی جزیی بروز می کند که پولیو میلیت ابورتیو  نامیده می شود. در حدود %1 موارد به شکل مننژیت تظاهر می کند. بالاخره در %1-1/0 از موارد فرم فلجی بوجود می آید. در فرم های غیر آشکار فرد علامتی از بیماری را نشان نمی دهد ضمن اینکه می تواند ویروس را به دیگران منتقل نماید.

پولیومیلیت ابورتیو، کسالتی خفیف است که با تب پائین ، گلودرد ، استفراغ ، دل درد، بی اشتهایی و بی حالی تشخیص داده می شود چون این علائم غیر اختصاصی است این نوع پولیو را نمی توان از سایر عفونتهای ویروسی مشخص کرد. فلج درکار نبوده و سریعاَ بهبودی حاصل می شود.

مننژیت آسپتیک حاصله از بیماری پولیو را از نظر بالینی نمی توان از سایر مننژیت های ویروسی افتراق داد. علائم آن عبارتند از : تب ، بی حالی ، سردرد ، درد عضلانی ، هیپواستزی و پاراستزی ، تهوع ، استفراغ، اسهال ، یبوست و بی اشتهایی .

در معاینه فیزیکی سفتی واضح گردن، به خصوص در مراحله اولیه بیماری وجود دارد. تجزیه مایع نخاع افزایش متوسط گلبول سفید را نشان می دهد. در اوائل بیماری غالب سلولها ممکن است چند هسته ای بوده ولی بعداَ لنفوسیت ها غلبه می یابند. پروتئین CFs ممکن است عادی و یا کمی بالا باشد . گلوکز CSF طبیعی است.  پولیو میلیت فلجی تیپیک دوفاز مینور و ماژور دارد. فاز مینور شامل تب ، نشانه های گوارشی و تنفسی فوقانی که مشخصه پولیومیلیت ابورتیو است . فاز ماژور  بیماری با درد، اسپاسم عضلانی و برگشت تب شروع می شود که متعاقب آن بطور سریع فلج و گاهی اوقات فقط در عرض چند ساعت اتفاق می افتد . فلج پاها را بیشتر از بازوها گرفتار می کند و معمولاَ غیر قرینه است. در موارد شدید فلج، هر چهار دست و پا به اضافه تنه ، عضلات شکمی و سینه را در بر می گیرد . فلج پولیومیلیت  از نوع شل است و ماهیچه ها تونیسیته ندارند.

درمان :

بیمارانی که با تابلوی پولیو فلجی مراجعه می کنند باید تحت درمان علامتی با مسکن قرار گرفته و در صورت لزوم حداقل تا قطع تب در رختخواب استراحت نمایند. از ورزش سخت تا چندهفته  باید اجتناب نمود. در بیماران مبتلا به عفونت پولیو غیر فلجی از هرگونه تزریق عضلانی باید خودداری شود. بدلیل خطر وقفه تنفسی، بیمارانی که اشکال در بلع یا ضعف عضلات سر ، گردن و تنه دارند  باید در بیمارستان مجهز  تحت مراقبت باشند. اسپاسم های دردناک پولیومیلیت فلجی حاد ممکن است به استراحت در رختخواب ، مسکن و خواب آوردها و کیسه  آبگرم نیاز داشته باشند. بهترین کار  این است که به محض ساکت شدن دردهای حاد هرچه زودتر بیمار حرکت داده شود. فیزیوتراپی توسط افراد خانواده در منزل قابل اجراست و باید برای مدت طولانی ادامه یابد. قرار دادن در وضعیت صحیح و ورزش ، بهبودی و پیشگیری  از تغییر شکل عضو مبتلا را به حداکثر ممکن تأمین خواهد نمود.

 واکسن :

دو نوع واکسن برای پیشگیری از بیماری پولیومیلیت وجود دارد : واکسن زنده خوراکی پولیو(OPV)  و واکسن کشته یا غیر فعال شده پولیو (IPV ) .

مزایای (OPV)  عبارتند از :

تجویز آن از راه دهان ، آسان بودن تجویز  و ارزان بودن . مهمترین مزیت OPV این است که در برابر ویروس پولیو مصونیت روده ای ایجاد می کند در نتیجه  کودکانی  که با OPV  ایمن می شوند ویروس وحشی را به کودکان دیگر منتقل نمی کنند . عیب OPV این است که تقریباَ در هر ده میلیون روزی که تجویز می شود ، 3 مورد فلج ناشی از واکسن اتفاق می افتد.

IPV  با ایجاد مقدار کافی آنتی بادی در سرم از ورود ویروس از راه خون به سیستم عصبی جلوگیری می‌کند . بزرگترین مزیت IPV  این است که خطر فلج ناشی از واکسن را ندارد. عیب IPV  این است که مصونیت روده ای خیلی کمی در مقابل ویروس پولیو ایجاد می کند در نتیجه کودک ایمن شده با IPV   احتمال دارد که ویروس وحشی را به کودکان دیگر منتقل کند. این دو واکس ممکن است در اثر حرارت غیر فعال شوند لذا هر دو باید در شرایط یخچالی حمل و نگهداری شوند.

 

18- ویروس کرونا : مراجعه شود به صفحه Coronavirus